Hầu hết khách hàng đều cho rằng Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ (HĐBHNT) phức tạp khó hiểu, bởi chứa đựng nhiều thuật ngữ chuyên môn; sản phẩm bảo hiểm được thiết kế bằng câu chữ (quy tắc, điều khoản bảo hiểm). Do đó, bài viết này xin được phân tích các quy định của pháp luật để tránh tranh chấp và tránh việc bên mua bảo hiểm (BMBH) phải gánh chịu những hậu quả pháp lý bất lợi do thiếu am hiểu trong nghĩa vụ cung cấp thông tin của mình.

Đối tượng của HĐBH Nhân thọ là gì?

Theo điều 31 luật kinh doanh bảo hiểm năm 2000, Đối tượng của HĐBHNT là tính mạng, tuổi thọ, sức khỏe và tai nạn con người – là những thứ vô hình, không thể định lượng bằng mắt thường hay những phương pháp định giá thông thường.

Bản chất của Bảo hiểm nhân thọ là sự để dành quyền lợi tài chính của bên mua bảo hiểm bằng việc chuyển giao những rủi ro liên quan đến tính mạng, tuổi thọ, sức khỏe, tai nạn của người được bảo hiểm (NĐBH) sang Doanh nghiệp bảo hiểm (DNBH). Những rủi ro này là những rủi ro sẽ hình thành trong tương lai, chưa tồn tại tại thời điểm giao kết hợp đồng.

Do đó, BMBH cần cung cấp thông tin đầy đủ, trung thực giúp DNBH xác định được phạm vi trách nhiệm đối với BMBH, đồng thời dự đoán được rủi ro để có thể chấp nhận hay không chấp nhận bảo hiểm. Và việc cung cấp đầy đủ chứng từ y tế/ giấy tờ liên quan giúp cho việc thẩm định xác định rủi ro đưa ra quyết định chấp nhận BH nhanh chóng chính xác và đảm bảo BMBH được hưởng đúng, đủ quyền lợi theo hợp đồng.

Quy định của pháp luật về nghĩa vụ cung cấp thông tin của bên mua bảo hiểm khi giao kết hợp đồng

Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2000, đã được sửa đổi, bổ sung năm 2010 (Luật KDBH) quy định, tại điểm b khoản 2 Điều 18, BMBH có nghĩa vụ:

“Kê khai đầy đủ, trung thực mọi chi tiết có liên quan đến hợp đồng bảo hiểm theo yêu cầu của doanh nghiệp bảo hiểm”

Khoản 1 Điều 19 về trách nhiệm cung cấp thông tin, quy định: “Khi giao kết hợp đồng bảo hiểm, (….), bên mua bảo hiểm có trách nhiệm cung cấp đầy đủ thông tin liên quan đến đối tượng bảo hiểm cho doanh nghiệp bảo hiểm. Các bên chịu trách nhiệm về tính chính xác, trung thực của thông tin đó”

Như vậy, việc cung cấp thông tin đầy đủ, trung thực trong quá trình giao kết hợp đồng BHNT là bắt buộc.

Hình thức cung cấp thông tin khi giao kết hợp đồng

Hiện nay, đa số công ty bảo hiểm nhân thọ (BHNT) sử dụng hình thức cung cấp thông tin thông qua bảng câu hỏi. Khi BMBH nộp hồ sơ tham gia hợp đồng BHNT, đại diện DNBH hay đại lý bảo hiểm sẽ yêu cầu BMBH và người được bảo hiểm (NĐBH) trả lời trung thực các thông tin liên quan vào tờ khai thông tin cá nhân.

Các câu hỏi sẽ được trả lời dưới dạng “có/không”; nếu câu trả lời là CÓ thì cần trả lời thêm câu hỏi bổ sung chi tiết về thông tin đó và phải cung cấp thêm các chứng từ chứng minh đi kèm (nếu có).

Các thông tin trong câu hỏi sẽ bao gồm những thông tin như tuổi, nghề nghiệp, địa chỉ, thu nhập cá nhân, tình trạng sức khoẻ của bản thân và tình trạng sức khoẻ của những người thân trong gia đình của NĐBH.

Lưu ý: thông tin về sức khoẻ là nhóm thông tin mà BMBH có khả năng sai sót cao nhất và cũng là nhóm thông tin thường xuyên được các DNBH sử dụng làm lý do từ chối thanh toán quyền lợi bảo hiểm cho BMBH. Chính vì vậy, ngay từ ban đầu, BMBH cần càng làm rõ càng tốt. Nên nộp đầy đủ các chứng từ y tế chứng minh (nếu có) ngay từ đầu.

Quy định của pháp luật về nghĩa vụ cung cấp thông tin của bên mua bảo hiểm trong quá trình thực hiện hợp đồng bảo hiểm

Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2000, đã được sửa đổi, bổ sung năm 2010 (Luật KDBH) quy định tại điểm b khoản 2 Điều 18, BMBH có nghĩa vụ:  “Thông báo những trường hợp có thể làm tăng rủi ro hoặc làm phát sinh thêm trách nhiệm của doanh nghiệp bảo hiểm trong quá trình thực hiện hợp đồng bảo hiểm theo yêu cầu của doanh nghiệp bảo hiểm”

Tại Điều 20 có quy định:
“1. Khi có sự thay đổi những yếu tố làm cơ sở để tính phí bảo hiểm, dẫn đến giảm các rủi ro được bảo hiểm thì bên mua bảo hiểm có quyền yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm giảm phí bảo hiểm cho thời gian còn lại của hợp đồng bảo hiểm. Trong trường hợp doanh nghiệp bảo hiểm không chấp nhận giảm phí bảo hiểm thì bên mua bảo hiểm có quyền đơn phương đình chỉ thực hiện hợp đồng bảo hiểm, nhưng phải thông báo ngay bằng văn bản cho doanh nghiệp bảo hiểm.
2.Khi có sự thay đổi những yếu tố làm cơ sở để tính phí bảo hiểm, dẫn đến tăng các rủi ro được bảo hiểm thì doanh nghiệp bảo hiểm có quyền tính lại phí bảo hiểm cho thời gian còn lại của hợp đồng bảo hiểm. Trong trường hợp bên mua bảo hiểm không chấp nhận tăng phí bảo hiểm thì doanh nghiệp bảo hiểm có quyền đơn phương đình chỉ thực hiện hợp đồng bảo hiểm, nhưng phải thông báo ngay bằng văn bản cho bên mua bảo hiểm”

Như vậy, BMBH vẫn có nghĩa vụ cung cấp thêm thông tin trong quá trình thực hiện hợp đồng BHNT nếu có sự thay đổi.

Tùy theo Quy tắc trong hợp đồng của mỗi công ty BH, BMBH cần thông báo thông tin bằng văn bản cho công ty BH với những thay đổi liên quan đến các nội dung sau:

Thay đổi thông tin của NĐBH và BMBH: nơi cư trú, thông tin liên lạc, họ tên, giấy tờ tùy thân, tuổi, nghề nghiệp, giới tính, thói quen sinh hoạt, tình trạng bệnh lý

Thay đổi về người thụ hưởng: chỉ định người thụ hưởng mới hoặc thông tin cá nhân của người thụ hưởng.

Thay đổi BMBH: chuyển nhượng hợp đồng hoặc chuyển đổi BMBH theo quy định của luật

Thay đổi số tiền BH và/hoặc kế hoạch BH: Tăng giảm số tiền BH hoặc thay đổi kế hoạch BH theo quy định

Tham gia thêm/hủy bỏ các sản phẩm bảo hiểm bổ trợ (nếu có)

Rút giá trị tài khoản của hợp đồng (nếu có)

 

Hương Bùi

Tư vấn hoạch định tài chính Manulife Hải Phòng

———————–

www.huongbuivn.com

Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCVDOK0-NDTXeTdwSF6EJDZA

Fanpage: https://www.facebook.com/huongbuibaohiemhp

Notes:

– Bài viết có tham khảo thông tin từ Luật Bảo Hiểm (luật số 24/2000/QH10) tại website vanban.chinhphu.vn và bài viết của PGS.TS. NGUYỄN THỊ THỦY, Giảng viên cao cấp, Trường Đại học Luật TP.HCM

– Lan tỏa vui lòng ghi rõ nguồn